Palyatif Bakım Nedir?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) palyatif bakımın tanımını şu şekilde yapmaktadır; “Palyatif bakım hayatı tehdit eden hastalıklardan kaynaklanan problemlerle karşılaşan hasta ve yakınlarının başta ağrı olmak üzere fiziksel, psikososyal ve ruhi problemlerini erken tanımlama ve doğru değerlendirmelerle tedavi ederek ızdıraplarını önleme ve giderme yoluyla hayat kalitesini artırma yaklaşımıdır.”
Yukarıdaki tanımda palyatif bakım hizmetinin dikkat çekici özellikleri;
-Hayatı tehdit eden hastalıklar (Kanser başta olmak üzere; inme, kas hastalıkları, bazı akciğer hastalıkları vs.),
-Hasta ve yakınları (hasta ve ailesini bir bütün olarak değerlendirme, hasta kadar hasta yakını ile de ilgilenme anlayışı),
-Fiziksel, psikososyal ve ruhi problemler (hastaların sadece fiziksel semptomlarının değil, hayatı tehdit eden bir hastalıkla karşılaşınca psikolojik, sosyal ve ruhi problemlerin de bir o kadar çözüm beklediğinin farkında olma),
-Önleme ve giderme (semptomların tamamen tedavi edilemese de önleme ve giderme çabası),
-Hayat kalitesini artırma (sadece tedaviye odaklanmadan hayat kalitesini artıracak her çabanın desteklenmesi) şeklinde özetlenebilmektedir.
Bu bağlamda; 07/05/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesine ve 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 40 ıncı maddesine dayanılarak 07/07/2015 tarih ve 253 sayılı onay ile “Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul Ve Esasları Hakkında Yönerge” yürürlüğe konulmuştur.
Mezkur Yönergenin amacı “Yaşamı tehdit eden hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan sorunlarla karşılaşan hastalarda ağrı ve diğer semptomları erken tanımlamak ve değerlendirmek, bu kişilere ve aile bireylerine tıbbi, psikolojik, sosyal ve manevi destek vererek acılarını hafifletmek veya önlemek, yaşam kalitesini geliştirmek için faaliyet göstermek üzere palyatif bakım merkezleri kurmak, bunların işleyişini, fiziki şartlarını, bulundurulması gereken araç, gereç ve personel asgari standardını, personelin görev yetki ve sorumluluklarını ve uygulamanın denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemek” olarak belirtilmiştir.
Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları, üniversite, Türk Silahlı Kuvvetleri, belediye ve özel sağlık kuruluşlarına ait sağlık hizmet sunucularına bağlı olarak faaliyet göstermek üzere kurulan palyatif bakım merkezlerinde bu Yönerge hükümlerine göre iş ve işlem tesis edilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’nce dünya genelinde her yıl yaklaşık 40 milyon insanın palyatif bakıma ihtiyacı olduğu ve bu bakıma ihtiyaç duyan 20 milyon insanın hayatının son döneminde olduğu belirtilmiştir. Ancak ihtiyaç duyan hastaların sadece %14’ü palyatif bakım hizmetlerinden yararlanabilmektedir.